غار شاهپور و مجسمه شاپور اول ساسانی

با ورود به تنگ چوگان و حرکت به سمت جنوب خاوری (برخلاف جریان آب)، این دره به وضوح پهن‌تر می‌گردد. در فاصله چهار کیلومتری از دهانه دره، غاری در ارتفاعات سمت راست رودخانه شاپور قرار دارد، که پیکره‌ای از شاپور یکم بر یک استالاکمیت طبیعی که در درون غار وجود داشته، تراشیده شده است. غار مذکور در مختصات جغرافیایی 51 درجه و 37 دقیقه خاوری و 29 درجه و 48 دقیقه شمالی و با ارتفاع 1280 متر بالای سطح دریا قرار گرفته است. امروزه با بالارفتن از 230 پله که به صورت یک مسیر ایجاد شده، امکان بالارفتن از کوه و رسیدن به دهانه غار تسهیل شده است. دهانه غار در حدود 16 متر بلندا و در حدود 30 متر پهنا دارد. درازای غار از ابتدای دهانه آن تا محلی که یکباره به شیب تندی می‌رسد، در حدود 65 متر است. بخش داخلی غار همانند یک تالار بزرگ است،که با حرکت به ژرفای آن، باریک­تر، پرشیب­تر و کوتاه­تر می­گردد. بازمانده یک دیوار باستانی ساخته شده از سنگ و ساروج در دهانه غار نشان می‌دهد، که درگذشته سکوهایی پله پله مانند، دراین بخش قرار داشته و راه ورود به غار از طریق آنها امکان‌پذیر بوده است.

پیکره شاپور یکم

پیکره شاپور با ارتفاع 6.70 متر و پهنای شانه­های در حدود 2 متر مهمترین پیکره سنگی بازمانده از دوره ساسانی (224-652 م) است. این پیکره از یک استالاکمیت طبیعی در داخل غار شاپور تراشیده شده است. پیکره دارای جزییات فراوان و در هر بخش از آن با دقت و توجهی شگفت‌انگیز تراشیده شده است. سر پیکره (که دارای تاج کنگره‌داری است) و بالاتنه آن، در شرایط خوبی باقی مانده است. با این حال بخش عمده‌ای از دستها و تقریبا هر دو پاهای پیکره از بین رفته است. هنرمند پیکرتراش، پیکره شاپور را با همان ابعاد و تناسب هنری که در سنگ‌نگاره‌های او در تنگ چوگان دیده می­شود، تراشیده است.

پیکره دارای اندامی پهلوانی، بدنی عضلانی و شکمی صاف است. گردن پیکره به شکلی فوق­العاده پهن و نیرومند است. دست راست پیکره بر کمر و دست چپ پیکره بر قبضه شمشیرش قرار گرفته است. سر و موی پیکره به صورت کاملا متقارن با تمامی جزییاتش تراشیده شده است. موهای پیکره از زیر دیهیم او تا روی شانه‌هایش گسترده شده است. شاه دارای سبیل و ریش کوتاهی بر گونه‌ها و ریشی بلند بر چانه است. همچنین سه قطعه جواهر شامل یک گردنبند، گوشواره‌ای از مروارید‌های درشت و دستبندی بر روی مچ دست راستش دارد. جامه پیکره شامل سه قطعه لباس از جمله یک زیرپوش، یک روپوش بالاتنه و یک شلوار گشاد است. تنها قسمت کوچکی از پای پیکره شاپور بازمانده است. بخش بازمانده نشانگر این است که شاه دارای شلوار گشاد و چین‌دار است. همانند این شلوار در تمامی سنگ‌نگاره‌های شاپور یکم دیده می­شود. پاهای پیکره از یکدیگر باز و پای چپ، کمی از پای راست پیکره جلوتر است. کفشهای راست پیکره تا حد زیادی از بین رفته، اما پاپوش چپ آن دست‌نخوره باقیمانده و دارای انگشت‌پوشی گرد است. پس از افتادن پیکره که به احتمال زیاد به خاطر یک زلزله قوی رخ داده است، در سال 1336 بوسیله نیروهای ارتش، دو پای سیمانی برای آن ساخته و پیکره دوباره پابرجا و استوار گردید. به نظر می‌رسد که تناسب مشهور برای تراش پیکره­های انسانی که تقسیم بلندای بدن به نه برابر اندازه سر است، در پیکره شاپور رعایت و استفاده شده است.